Bizar om te bedenken dat ik op het vmbo ooit een betoog tegen abortus hield. Ik vraag me weleens af wat dat 15-jarige meisje nu van mij zou vinden. Zou ze op mij neerkijken, omdat ik een alleenstaande moeder ben die seks voor het huwelijk heeft gehad? Zou ze trots zijn dat ik toch mijn eigen weg ben gegaan? Met haar in gedachten schrijf ik dit vervolg op mijn vorige post, waar ik constateer dat Pro-life gedachtegoed levens kost. Voor haar betekende baas in eigen buik waarschijnlijk vooral pro-abortus en daarom babymoord, terwijl het zoveel breder is dan dat. Daar ga ik in dit stuk dieper op in.
Ben je baas over eigen buik bij bevalling?
Rianne Meijer beschreef in 2021 in de Linda hoe haar tweelingbevalling veranderde in een medische achtbaan waarin haar stem nauwelijks meetelde. Ondanks haar zorgen werd ze gerustgesteld met statistieken en een YouTube-filmpje, tot een spoedkeizersnede nodig was. Wat had moeten voelen als een bijzondere eerste ontmoeting met haar kinderen, werd een eenzame, kille ervaring, waar ze amper zelf wat over te zeggen had. Alsof ze een wandelende baarmoeder zonder gevoelens was.
Helaas is zij niet de enige. Volgens een survey Child Birth Network zou ruim een derde van de vrouwen in Nederland tijdens de bevalling respectloos of grensoverschrijdend gedrag ervaart. Niet gehoord worden, geen keuzes krijgen, geen steun voelen – dat is geen ‘mild’ ongemak, maar een ervaring die diepe impact heeft. En vaak is het niet eens kwade opzet, maar simpelweg gebrek aan bewustzijn.
Mijn zwangerschap en bevalling waren een heftig. Vanaf week 24 liep ik met gekneusde ribben, en in week 32 woog mijn dochter al 6 pond. Toch wilde de verloskundige afwachten. Pas na veel aandringen kreeg ik in week 37 een second opinion – de gynaecoloog schrok en vroeg direct: "Op welke dag wil je volgende week bevallen?"
Op 19 januari werd ik ingeleid, maar ondanks sterke weeën, bleef ik op dag drie steken op 9,5 cm ontsluiting. Toen de harttonen van mijn dochter daalden en de artsen alsnog een natuurlijke bevalling wilden proberen, riep ik boos: "Jullie zetten nu dat mes erin. Stop met het idee dat het natuurlijk moet, en zet haar gezondheid voorop." Het werd een spoedkeizersnede op 21 januari – ik had dus gelijk. Na een halve dag in de couveuse waren haar suikers gelukkig weer stabiel.
Als vrouwen al niet gehoord worden, hoe zit het dan als jij trans bent? Je ervaart zonder zwangerschap al genoeg discriminatie. Logischerwijs zou een zwangerschap daar juist een schepje bovenop doen, omdat mensen denken dat jij ‘jouw transrol’ niet serieus zou nemen, terwijl in de realiteit de genderdysforie overuren draait, en het eigenlijk bewonderingswaardig is dat je bereid bent dat offer te brengen voor een kind. Jij hebt begrepen dat je als ouder soms offers moet brengen, dus heb ik alle vertrouwen in je.
Kayden Coleman, een zwarte transgender man, ervoer tijdens zijn zwangerschappen misgendering, ongewenste abortusvoorstellen en uitsluiting van zorg, omdat deze als ‘vrouwelijk’ werd gezien. Zijn verhaal onderstreept eigenlijk wat wij op onze vingers konden natellen. Ik kon een meta-analyse vinden via het Transgender Netwerk die inderdaad het beeld bevestigd.
Bizar dat er pas werd geluisterd toen ik woest werd. Zoveel verhalen waar mensen geen baas over eigen buik zijn. Mijn dochter was ongepland, maar zover je een ongeplande zwangerschap kan voorbereiden, had ik dat zo goed mogelijk gedaan. Toch kreeg ik het gevoel dat ik pas gehoord werd wanneer ik boos werd of zat te smeken, en dat kan nooit de bedoeling zijn. Helaas ben ik ook niet de enige zoals je kan lezen.
En bij sterilisatie dan?
Hoe zit het trouwens met vrouwen die helemaal geen kinderwens hebben? Hoe goed worden zij gehoord? Een sterilisatie valt niet binnen het basispakket. Hoe jonger je bent bij een sterilisatie, hoe meer vruchtbare jaren er voor je liggen – en hoe groter de kans dat je situatie verandert, is de gedachte bij veel artsen. Klopt dit ook? Op veel sites is te lezen zonder enige bron dat 20 procent van de vrouwen onder de dertig later spijt krijgt, terwijl dat bij vrouwen van dertig of ouder slechts 6 procent is.
Die cijfers komen uit een onderzoek van 1999(!) en gynaecoloog Bas Veersema plaats een essentiële kanttekening in een interview met de Volkskrant: ‘Maar de onderbouwing klopt niet. Als je de achterliggende cijfers bekijkt, zie je dat bij de dertigminners de spijt het hoogste is bij vrouwen die al kinderen hebben. Dat zijn vaak vrouwen die na een scheiding een nieuwe liefde tegenkomen en nog een kind van hem willen. Bij vrouwen zonder kinderen is het risico op spijt 6 procent. Net zo hoog dus als bij oudere vrouwen.’
Kunstenares Tinkebell ervoer zelf dat zij behoorlijk stennis schoppen om überhaupt een sterilisatie te krijgen. Zij was 34 toen zij onder het mes ging. Omdat artsen vaak terughoudend zijn bij jonge vrouwen zonder kinderen, moest ze vasthoudend zijn om de ingreep te laten uitvoeren. Uiteindelijk slaagde ze erin, maar niet zonder weerstand uit de medische wereld.
Velen zullen misschien begrip hebben voor de terughoudendheid van de artsen, omdat het toch omkeerbeer is. Bas Veerma zegt in hetzelfde interview dit erover: ‘Nee, dat klopt niet, dat is een argument dat artsen ten onrechte gebruiken. Na een sterilisatie zijn de eileiders weliswaar dicht, maar we kunnen nog wel eicellen oogsten. Als er onverhoopt toch een kinderwens ontstaat, hebben we dus altijd ivf achter de hand. Waar zit dan het probleem?’
Hoewel het geen garantie is dat ivf werkt, is het dus wel wat genuanceerder als ‘nu kan jij nooit meer kinderen krijgen.’ Of je nu een kinderwens hebt of niet, wij als mensheid lijken toch wel een talent te hebben om hysterisch te doen over andermans baarmoeder. En dat is precies het punt. Of je nu een kind krijgt of er bewust voor kiest om het niet te doen, het lijkt alsof vrouwen nooit echt zelf mogen beslissen over hun eigen lichaam zonder obstakels, oordelen of betutteling.
Waar vrouwen vaak moeten strijden voor toegang tot sterilisatie, moesten bijvoorbeeld transmannen juist vechten om deze niet langer als verplichte voorwaarde voor hun transitie te laten gelden. Tot 2014 moesten transgender personen zich laten steriliseren om hun geslachtsregistratie te wijzigen. In 2014 werd deze eis geschrapt, en in 2021 erkende de overheid het onrecht met excuses en een schadevergoeding, en terecht ook.
Ergens wel heftig, want hoewel je nog wel kinderen kan krijgen via ivf, zoals Bas Veerma ons heeft verteld, is de boodschap wel duidelijk. “Wij als maatschappij willen eigenlijk niet meer van jullie soort.” Hoe je het wendt of keert, het is gewoon eugenetica. We hebben er een talent voor hysterisch te doen over andermans baarmoeder, en dat wij graag bepalen wat iemand daarmee mag doen. Vrouwen moeten baren, en transgenders moeten kindloos sterven. Wij bepalen wel wat goed is voor jouw baarmoeder.
Hoeveel geven we om de gezondheid van de baarmoeder?
Zeven jaar. Zó lang duurt het gemiddeld voordat vrouwen met endometriose eindelijk een diagnose krijgen. Niet omdat het zo’n zeldzame aandoening is, maar omdat menstruatiepijn vaak wordt gebagatelliseerd en de kennis bij zorgverleners tekortschiet. Ook adenomyose wordt nog steeds laat herkend, met alle gevolgen van dien voor zwangerschap en gezondheid.
Voor baarmoederhalskanker is er gelukkig een bevolkingsonderzoek, en dat heeft levens gered. Maar tijdige herkenning blijft cruciaal – en dat geldt voor álle baarmoederaandoeningen. Want ondanks verbeterde diagnostiek en meer onderzoek, worden vrouwen nog steeds te vaak afgescheept met ‘het hoort erbij’.
In 2022 diende Brand Berghouwer een klacht in tegen het OLVG in Amsterdam, nadat hij met pijnklachten aan de baarmoeder en eierstokken ten onrechte werd doorverwezen naar een psycholoog in plaats van fysiek onderzocht en behandeld. Het ziekenhuis handelde discriminerend naar door zonder medisch onderzoek aan te nemen dat zijn klachten psychisch waren, waarmee het onderscheid maakte op basis van geslacht.
Of het nu gaat om een bevalling waarin je stem nauwelijks meetelt, een sterilisatie waarvoor je eindeloos moet smeken, of een ziekte die jaren onopgemerkt blijft – de regie ligt te vaak niet bij de vrouw zelf. Baas in eigen buik bevat abortus, maar ook zoveel meer. Het gaat om allerlei keuzes rondom het lichaam. Hoog tijd dat we dat ook zo gaan behandelen.
Comments