Buitenlanders zonder rechten vinden populisten prima!
- Frame out
- 14 mrt
- 5 minuten om te lezen
Arbeidsmigranten komen naar Nederland om het werk te doen waar wij onze neus voor ophalen. Dan pikken ze tenminste niet de gewenste banen in. Laat ze lekker asperges steken, pakketten sjouwen en vlees inpakken. Zolang ze hun mond houden, geen rechten opeisen en zich laten uitbuiten, vinden de populisten het prima. Maar zodra ze blijven, zodra ze zichtbaar worden en ze geen anonieme schimmen meer zijn maar mensen met een stem, dán hebben we een probleem.
Van tijdelijke kracht naar blijvende aanwezigheid
Dit is geen nieuw verhaal. In de jaren ‘60 en ‘70 kwamen ‘tijdelijke’ krachten uit Spanje, Italië, Turkije en Marokko. Nederland had arbeiders nodig, want er was een Tweede Wereldoorlog geweest, en we hadden niks, dus werden ze ingevlogen met tijdelijke contracten en de belofte: ooit gaan ze terug. Ze gingen niet terug. Ze vestigden zich, kregen kinderen, bouwden een bestaan op. En Nederland? Dat keek de andere kant op. Geen taalles, geen integratiebeleid, geen toekomstvisie. Pas toen de ‘tijdelijke’ krachten onomkeerbaar blijvend bleken, kwam het besef – maar toen was de achterstand al generatiebreed ingesleten.
Maar ze gingen niet terug. Ze vestigden zich, haalden hun gezinnen naar Nederland, kregen kinderen. En wat deed de overheid? Niets. Geen taalles, geen integratie, geen beleid. Ze waren hier, maar hoorden er niet bij. Pas in de jaren ’80 en ’90 drong het besef door dat ze niet meer ‘terug’ zouden gaan. Maar tegen die tijd waren de achterstanden al diepgeworteld.
Buitenlanders zonder rechten zijn prima:
Nu gebeurt precies hetzelfde. Oost-Europese arbeidsmigranten wonen in uitgeleefde vakantieparken, asielzoekers worden jarenlang in onzekerheid gehouden, statushouders wachten eindeloos op huisvesting. Niet de uitzendbureaus die mensen uitbuiten zijn het probleem. Niet de bedrijven die afhankelijk zijn van goedkope, rechteloze werkkrachten. Nee, de vluchteling die zijn oorlog ontvlucht, dát is de bedreiging.
Als je populisten hoort, zou je denken dat asielzoekers dé bedreiging voor Nederland zijn. Van de nareis op nareis van Dilan Yeşilgöz tot de kopvoddentaks van Geert Wilders, is het duidelijk dat de focus ligt op mensen die asiel willen. Niet de uitzendbureaus die mensen in schimmige constructies dwingen, niet de bedrijven die profiteren van goedkope, kwetsbare krachten.
Nee, het probleem ligt niet bij de bedrijven die grof geld verdienen over de rug van kwetsbare mensen. Niet bij de uitzendbureaus die Oost-Europese arbeiders vastzetten in schimmige constructies. Niet bij de huisjesmelkers die arbeidsmigranten in overvolle vakantieparken proppen. Zelfs Oekraïners die alles achterlieten voor een veilig heenkomen, worden door deze grootverdieners uitgeknepen. Maar wie krijgt de schuld? De vluchteling. De man of vrouw die met lege handen aankomt en een nieuw leven probeert op te bouwen.
Gij zult niet stelen. Wij dulden geen concurrentie:
Zolang arbeidsmigranten stil en goedkoop blijven, hoor je populisten niet. Maar zodra iemand rechten krijgt, een huis zoekt, misschien wel op dezelfde baan solliciteert als een Nederlander—dán is het wél een probleem. De dynamiek is precies hetzelfde als in de jaren ’70: migranten zijn alleen welkom zolang ze onzichtbaar blijven en zich uit laten buiten.
En als er dan fraude is? Dan wijst de beschuldigende vinger steevast naar de migrant. Met de Bulgarenfraude (2007-2013) als bekend voorbeeld. Een groep fraudeurs wist via toeslagenconstructies geld los te peuteren en verdween ermee. De media sprongen erop, de politiek schreeuwde om harde maatregelen. VVD-staatssecretaris Frans Weekers kondigde strengere controles aan, maar had geen grip op zijn eigen ministerie. De rest is geschiedenis.
Ondertussen probeert de overheid haar gezicht te redden met een wet tegen uitbuiting door uitzendbureaus. Maar waarom schreeuwen populistische partijen wél moord en brand over asielzoekers, maar niet over de bedrijven die arbeidsmigranten uitknijpen? Misschien omdat het nooit écht over immigratie ging, maar over macht en beeldvorming.
Neem de VVD. Vijftien jaar lang roepen ze dat ze 'grip op migratie' willen. In werkelijkheid is het aantal arbeidsmigranten fors gestegen. In 2016 waren er bijvoorbeeld 371.000 arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa actief als werknemer in Nederland, waarvan 183.000 als uitzendkracht. Ondernemers zoals Frank van Gool verdienen er miljoenen aan. En raad eens? In september doneerde Van Gool via Jumeaux Holding, samen met twee zakenpartners, €200.000 aan de VVD. Netjes binnen de donatiegrens.
Voormalige VVD-bewindspersonen Rita Verdonk en Fred Teeven lobbyden succesvol bij de IND voor Indonesische verpleegkundigen via Yomema naar Nederland te halen, ondanks signalen van een schijnconstructie. Na hun inmenging volgden onderbetaalde stages, wurgcontracten en misbruik. Een klokkenluider die dit onthulde, werd ontslagen. Avans+ en Yomema verkochten een droom, maar leverden uitbuiting: onbetaalde arbeid, boetes en gebroken diensten. Nu vechten ze om miljoenen, terwijl de studenten met niets achterblijven. Dit is geen incident, maar een verdienmodel.
PostNL beloofde in het verleden ooit zzp'ers vrijheid en ondernemerschap, maar de realiteit was schijnzelfstandigheid en keiharde uitbuiting. Na stakingen en politieke druk kiest het bedrijf nu eieren voor zijn geld: nieuwe bezorgers krijgen een vast contract, maar de bestaande zelfstandigen mogen blijven ploeteren—tegen iets betere tarieven, dat dan weer wel. Dit is geen principiële koerswijziging, maar damage control. Want zodra de druk afneemt, weten we allemaal welke kant het grootbedrijf weer op zal buigen: de goedkoopste, de minst beschermde, de meest winstgevende.
Wanneer gaan we dit echt aanpakken om mensen hun rechten te beschermen?
Populistische partijen brullen over asielzoekers, maar zwijgen als het gaat om de bescherming van arbeidsmigranten. Waarom? Omdat goedkope, rechteloze werkkrachten hen economisch goed uitkomen. Zolang ze niet concurreren met Nederlandse werknemers, mag uitbuiting doorgaan. Zolang ze maar Derde Rangs Burgers blijven en geen stem hebben. We staan op een kruispunt. Blijven we arbeidsmigranten en asielzoekers behandelen als tijdelijke fenomenen, of erkennen we dat migratie een structureel onderdeel is van onze economie en samenleving?
Als het aan Fleur Agema ligt niet. De PVV-minister wilde werkloze arbeidsmigranten medische zorg ontzeggen, behalve bij acute nood – zonder te definiëren wat dat betekent. Zorgverleners zijn woedend: artsen zweren iedereen te helpen en dit onderscheid is onwerkbaar. Duizenden migranten, na ontslag al dakloos en onverzekerd, worden hiermee simpelweg afgedankt.
Dit is trouwens niet alleen een Nederlands probleem, maar we zouden ondertussen beter moeten weten. EU-detachering is uitbuiting in een net pak. Arbeidsmigranten, vooral van buiten de EU, worden door schimmige constructies vastgehouden in onderbetaalde, rechteloze banen. Malafide uitzendbureaus en werkgevers cashen, terwijl de overheid wegkijkt. Dit stopt alleen met harde ingrepen: verbied detacheringsconstructies in risicosectoren, zet uitbuiters op een zwarte lijst en maak handhaving keihard. Geen halve maatregelen, maar sancties die echt pijn doen.
Populistische partijen teren op frustratie over de gevestigde orde, maar slagen er nauwelijks in om breed ideologische grenzen te overstijgen. Hun kiezers wantrouwen instituties zoals nationale regeringen, de EU en de media, en vrezen de economische en sociale impact van immigratie. Toch bepaalt links-rechts-ideologie nog steeds grotendeels hoe mensen denken over overheid, economie en sociale kwesties. Populisme versterkt bestaande tegenstellingen, maar vervangt ze niet. Ondanks hun kritische houding tegenover traditionele partijen, blijven populisten uiteindelijk stemmen langs vertrouwde ideologische lijnen.
Nationaal ingrijpen is niet genoeg—deze misstanden zijn een verdienmodel voor hele landen. Nederland moet in Brussel eisen dat EU-detachering wordt beteugeld: geen schimmige doorstroom van arbeidsmigranten, strikte regels en een einde aan misbruik. Zolang bedrijven en overheden hier financieel van profiteren, blijft arbeidsmigratie een race naar de bodem. Tijd om de stekker eruit te trekken.
Bronnen:
Comments