Onze journalistieke koekoek Wierd Duk speelt weer zijn vertrouwde spel: ideologische eieren leggen in andermans nesten. In zijn nieuwste pennenvrucht interviewt hij – geheel toevallig natuurlijk – enkele teleurgestelde PVV'ers die hun gal spuwen over de nieuwe PVV-regering. En wat blijkt? Als je het hele verhaal doorploegt, krijgt iedereen de zwarte piet toegespeeld voor dit matige kabinet – behalve de PVV zelf, uiteraard. Echt een staaltje klassieke Duk-retoriek.
Om even een stuk te citeren: „Zolang de asielstroom niet drastisch is gereduceerd, stem ik PVV”, verzekert Jasper de Jong. Desirée van Zoomeren uit Leiden: „Er is geen alternatief.” Ton Verbraak (61) uit Dongen: „Ik stem al jaren op de PVV en dat zal ik tot in lengte van dagen blijven doen.” En Claudia Kamsteeg uit Amsterdam: „Ook ik zou weer PVV stemmen. Omdat ik nog veel meer verandering wil en omdat de PVV de enige partij is die dit eventueel teweeg kan brengen.”
De verandering blijft uit, maar toch blijft men trouw PVV stemmen. Moeten we ons dan niet afvragen aan wie het werkelijk ligt dat het succes van de PVV maar niet van de grond komt?
"De PVV heeft, met name onder druk van Nieuw Sociaal Contract, te veel moeten inleveren om de achterban tevreden te kunnen stellen”, vindt Kamsteeg.
"De grootste stoorzender is de club van Pieter Omtzigt”, oordeelt Teije Stoffers uit Gieten.
"Het gedrag van de NSC-Kamerleden is tenenkrommend”, vindt Eric Dortmond.
Kortom, de wereld is gek, behalve onze messias G. De zondebok is al gevonden: had Omtzigt niet in het kabinet gezeten, dan had de PVV moeiteloos hun beloftes waargemaakt. Want uiteraard ligt het niet aan de capabele Marjolein Faber, dat moge duidelijk zijn.
"Tot nu toe vind ik mevrouw Faber een toppertje”, zegt Monica Bosman-Lander. "Ondanks dat zij duidelijk nog moet groeien in haar rol, staat zij wel haar mannetje.”
Langzaam maar zeker lijkt dit steeds minder op een gewone politieke partij en meer op een persoonlijkheidscultus. En nee, daar kijk ik niet op neer. Ik ben zelf opgegroeid in een cult, dus ik begrijp maar al te goed waarom mensen hierin meegaan. Als iemand de aantrekkingskracht van een messiasfiguur snapt, ben ik het wel – iemand die radicaal evangelisch was en de nasleep van de Satanic Panic van dichtbij heeft meegemaakt.
Ik heb het al vaker gezegd: dit gaat niet over economische meningsverschillen. Het is een soort aangeprate angst, een moderne duivelsangst. Of het nu om woke, buitenlanders, globalisten of ontaarden gaat, men realiseert zich vaak niet dat het uiteindelijk over hun buren, collega’s en klasgenoten gaat. Als iemand dat ene jongetje met een migratieachtergrond het land uit wil zetten, komt de hele school in actie. En als het over die ene collega gaat, worden er petities gedeeld. Maar de anonieme 'dreiging' die zogenaamd hun leven ondermijnt? Die mag zonder pardon oprotten.
Wie gaat hen redden uit de klauwen van die gemene duivel? Geert Wilders, natuurlijk. Onze lieve G, die een nieuwe hemel en aarde zal scheppen en Nederland weer in een paradijs zal veranderen. Vrije wil, zeggen ze dan, want Geert gunt ons die. Maar kijk wel uit: in zijn paradijs is die vrije wil straks nergens meer te bekennen.
Anne Applebaum plaatst dit binnen een grotere beweging, de "Nieuwe Obscurantisten," die wetenschap en rede inruilen voor mystiek, angst en complottheorieën. Deze stroming heeft wereldwijd invloed, van de VS tot Europa. Volgens haar schieten traditionele politieke termen als "links" en "rechts" tekort om dit fenomeen te beschrijven. In plaats daarvan bundelen deze groepen pseudo-spiritualiteit, wantrouwen tegenover technologie en anti-democratische tendensen.
Hoewel Wilders zichzelf als seculier presenteert, hamert hij voortdurend op "christelijke normen en waarden," zonder ooit echt uit te leggen wat dat precies betekent. Sommige christenen promoten gendergelijkheid en wijzen kuisheidscultuur af als seksistisch. In mijn kerk ging dat heel anders: niet alleen moest je je kuis kleden, maar zelfs je gedachten moesten maagdelijk zijn. Als ik moslim was geweest, had Wilders dat soort moraalpolitiek genadeloos afgewezen, terwijl de feministische islamologen worden genegeerd. Toch kun je mijn verleden, zonder al te veel moeite, onder het kopje Christelijke Normen en Waarden scharen.
Wat mij opvalt, is hoezeer Wilders' achterban vaak overeenkomsten vertoont met het cultgedrag uit mijn verleden. Veel PVV'ers geloven diep vanbinnen dat jij, net als zij, eigenlijk stiekem hetzelfde denkt over buitenlanders. Dat sarcastische "deugen" van Theo van Gogh komt daar ook vandaan: ze zijn ervan overtuigd dat je alleen doet alsof je een goed mens bent, terwijl je in hun ogen net zo "verrot" bent als zijzelf – misschien zelfs nog erger. En dat weet je volgens hen donders goed. Sterker nog, als een soort ongelovige deuger maak jij het praktisch voor jezelf onmogelijk om echt een goed mens te zijn. Als ik PVV'ers vertel dat ik links ben, hoor ik: 'Nee, jij bent geen geen hoogopgeleide deuger.'
Dat doet me denken aan God's Not Dead. Josh Wheaton, een eerstejaarsstudent, weigert in een filosofiecursus te verklaren dat "God dood is." Hij moet in debat met professor Radisson bewijzen dat God bestaat. Uiteindelijk blijkt Radissons atheïsme voort te komen uit boosheid op God vanwege het verlies van zijn moeder. Hij was nooit echt een atheïst, maar gewoon boos op God.
Weet je, misschien zit het met al die wokies wel net zo. Ze willen gewoon slechte dingen doen en zijn misschien door trauma anti-PVV geworden. Misschien moeten we ze eens vragen waarom ze eigenlijk boos zijn op onze messias G. Stiekem willen ze niet toegeven dat hij gewoon gelijk heeft. En nee, niet miepen over de consequenties later. Kijk, Geert heeft ons letterlijk van de rand van de afgrond willen trekken. Hij gunt ons vrije wil – dat laat toch juist zien hoe rechtvaardig hij is? Oké, negeer dan maar even dat je in zijn paradijs straks geen vrije wil meer hebt. Maar nu geeft hij ons vrije wil. En dat is toch prachtig? Jij wil toch geen marionet zijn van onze lieve G?
Nog eentje uit het radicale Evangelische jargon die hier perfect op aansluit: "Kijk, je denkt met jouw emoties en niet met jouw geest. Als je jouw geest echt openstelt voor Geert, zal hij bij je binnenkomen. Wie zoekt, zal vinden, en wie klopt, zal opengedaan worden."
En zo draait het steeds weer om dezelfde dynamiek: Geert als de onbetwiste redder, de wereld als boosdoener, en de achterban als trouwe gelovigen. Het is geen politiek meer, maar een geloof in de rechtvaardigheid van één man, een messiasfiguur die het paradijs belooft – zolang we maar geloven en niet te veel vragen stellen.
Misschien zit daar precies het probleem: als de verandering steeds uitblijft, ligt dat dan echt aan de wereld om ons heen? Of is het tijd om te kijken naar het verhaal dat ons wordt verkocht – en te vragen wie daar werkelijk beter van wordt? Want vrije wil betekent ook de vrijheid om kritisch te zijn, zelfs tegenover onze lieve G.
Comments