Waarom beleefd blijven niet werkt en het script doorbroken moet worden

Igor Sushko tweette een uitspraak van de Deense premier Mette Frederiksen: "Europe only has two months to make critical decisions to protect the continent from Russia, otherwise it will be too late."

Wierd Duk citeerde die tweet en voegde eraan toe: "Opvallend dat zoveel vrouwelijke leiders er met gestrekt been ingaan tegen Poetin. Wat zal de psychologie hierachter zijn?"

Ik deelde een screenshot op Bluesky en schreef erbij: "Nee, Wierd! Niet iedereen wil Poetin neuken. Wij vrouwen willen gewoon onze rechten behouden."

Geen verrassing dat zo’n tweet stof deed opwaaien – dat was precies de bedoeling. Net als bij eerdere tweets was de grap niet dat Duk een homo-erotische relatie met Poetin zou hebben, maar dat hij zich als een roebelhoer gedraagt. En natuurlijk vonden sommigen dat ik "niet moest schelden," want dat zou niets toevoegen.

Bij deze: een pleidooi voor schelden – strategisch en met mate – als nuttig instrument in het publieke debat. Want laten we eerlijk zijn: het is nogal ironisch dat de zelfverklaarde strijders van het vrije woord ineens vallen over politieke incorrectheid.

Hoe opmerkingen zoals die van Wierd Duk het gesprek smoren:

Duks opmerking draait niet om inhoud, maar om het bagatelliseren van vrouwelijke leiders. Dit is een bekend patroon: als een vrouw kritiek krijgt, heet het jaloezie. Wordt een man bekritiseerd? Dan wil je hem blijkbaar neuken. Hoe voer je nog een serieuze discussie als je inhoudelijke bijdrage wordt gereduceerd tot een irrationele emotie?

Een scherpe sneer doorbreekt dat patroon. "Maar dan willen mensen niet meer naar je luisteren," zeggen sommigen. Spoiler: dat wilden ze toch al niet. Je kunt keurig binnen de lijntjes blijven, rationele argumenten geven – het maakt niet uit. Je bent óf jaloers, óf geil.

Volodymyr Zelensky begrijpt dit als geen ander. In interviews, zoals bij Lex Fridman, past hij humor en scherpe taal strategisch toe. Soms hier en daar ‘fuck’ tussen de zinnen door. Dit geeft hem een natuurlijk charisma dat veel politieke leiders missen en roept emotie op.

Waarom beleefd blijven niet altijd werkt

Debatten volgen vaak een voorspelbaar script: iemand maakt een schofferende opmerking, de ander blijft beleefd, en langzaam wordt de schoffering de nieuwe norm. Iedereen speelt braaf zijn rol, en zo schuift het gesprek op richting acceptatie van het onacceptabele.

Wil je dat doorbreken? Dan heeft het geen zin om altijd beleefd te blijven. Soms is een scherpe uithaal precies wat nodig is om hypocrisie bloot te leggen en mensen wakker te schudden.

Een goed geplaatste sneer, subtiel verpakt in humor of ironie, blijft hangen. Beleidsnota’s verdwijnen in de vergetelheid, maar een scherpe opmerking kan een debat kantelen. Kijk naar hoe sommige politici en mediafiguren hun tegenstanders met één rake zin vellen.

Na de moord op de Britse politica Jo Cox in 2016 probeerden sommigen haar idealisme weg te zetten als naïef. Haar collega Rachel Reeves fileerde die framing genadeloos:

"Jo believed in a better world, and she fought for it. And if that makes someone naive, then we need more of it, not less."

Dat is de kracht van scherp taalgebruik: niet verdedigen, maar de aanval pareren en omdraaien.

Soms is fel reageren noodzakelijk

Sommige onderwerpen zijn te belangrijk om met klinische afstandelijkheid te bespreken. Als iemand onder de mantel van fatsoen bizarre dingen goedpraat, is een felle, emotioneel geladen reactie volkomen terecht. Dat is geen "hysterie" – dat is laten zien dat er iets op het spel staat.

Emma González begreep dat na de schietpartij op Marjory Stoneman Douglas High School. In haar speech herhaalde ze keer op keer:

"We call BS."

Die herhaling, gecombineerd met haar felle toon, maakte haar speech tot een viraal moment dat het debat over wapenwetten in de VS beïnvloedde.

Wanneer een man grove taal gebruikt, is hij "doortastend." Doet een vrouw het? Dan is ze "hysterisch." Door zelf grof uit de hoek te komen, maak je die dubbele standaard zichtbaar.

De hypocrisie van ‘beschaafd blijven’

Veel politieke en maatschappelijke discussies worden gepresenteerd als een "objectief debat," terwijl ze in werkelijkheid een subtiele poging zijn om bepaalde groepen te ondermijnen. De spelregels zijn duidelijk: de één mag manipuleren, verdraaien en kleiner maken, de ander moet keurig binnen de lijntjes blijven.

Maar waarom zou je meespelen? Als iemand je gesprek doodslaat met een seksistische of manipulatieve opmerking, ben je niet verplicht om beleefd te blijven. Een scherpe, desnoods beledigende tegenreactie doorbreekt die schijnheiligheid en dwingt de ander uit zijn veilige, nep-neutrale positie.

Op sommige terreinen wordt van activisten verwacht dat ze engelengeduld hebben en alles braaf en rationeel uitleggen, keer op keer. Maar waarom? Waarom zou verontwaardiging niet luid en duidelijk mogen klinken? Door die verwachting te negeren en scherp te reageren, verander je de norm: het is prima om je boosheid te laten horen. Sterker nog, soms is het noodzakelijk.

Een debat zonder emotie wordt een steriel toneelstuk waarin niemand echt geraakt wordt. Een scherpe sneer kan het vuur toevoegen dat urgentie creëert. Schelden is geen doel, maar een middel. Slim ingezet legt het hypocrisie bloot, verschuift machtsverhoudingen en schudt het debat wakker. Soms is grof zijn de enige manier om door de bullshit heen te prikken.

Rechts klaagt al twintig jaar dat links "te politiek correct" is en smeekt om meer scherpte. Prima. Laten we die handschoen oppakken – en ervoor zorgen dat ze er spijt van krijgen.